بی اختیاری مدفوع چیست؟
بی اختیاری مدفوع یعنی ناتوانی در کنترل مدفوع یا گاز در زمان لازم . کنترل مدفوع برای فعالیت‌های روزانه بسیار ضروری است و اهمیت آن تا زمانی که اختلالی پیش نیامده برای فرد مشهود نمی‌شود. این عارضه برای بیمار بسیار مشکل ساز است زیرا بخاطر آغشته شدن لباس بطور اتفاقی بسیار خجالت زده است. متاسفانه خیلی از این بیماران بطور پنهان رنج می‌برند و حتی قضیه را با افراد خانواده و یا پزشگ در میان نمی‌گذارند.
این مشکل باعث میشود تا این افراد از یک سری فعالیت های اجتماعی دوری، کار خود را منتقل یا تعویض و حتی روی رابطه های شخصی آنها اثر بگذارد. هزینه‌های پزشکی، پرستاری و روزهای از دست رفته از کار هم بر جامعه اثر دارند.
هنگامی که اسفنکترهای مقعد منقبض میشوند، عضله های درونی اطراف مقعد بنام اسفنکترهای درونی شل می‌کنند تا مدفوع به کانال مقعد ورود کند. در اینجا حسگرهای عصبی تفاوت بین گاز و مدفوع را شناسایی و حالت مدفوع را مشخص می‌کنند (نرم یا شل). سیگنال‌ها به مغز ارسال و نیاز به اجابت مشخص میشود. اگر زمان و محل برای اجابت مناسب باشد عضله‌های اسفنکتر مقعد و همچنین عضله های لگن شل می‌کنند و عضله های شکم برای دفع منقبض میشوند. عواملی از قبیل مدفوع شل، رکتوم، مقعد یا عصب‌های آسیب دیده یا مریض همگی در بی اختیاری مدفوع دخیل هستند.
انواع بی اختیاری
این عارضه چند نوع مختلف دارد:
- بی اختیاری فوری: شایع ترین نوع بی اختیاری مدفوع است که میل شدیدی برای اجابت مزاج دارید، اما نمی‌توانید قبل از رسیدن به توالت جلوی آن را بگیرید. در این وضعیت عضلات کف لگن شما ممکن است به دلیل آسیب عضلانی یا آسیب عصبی برای جلوگیری از اجابت مزاج بسیار ضعیف باشند.
- غیر فعال: نوع دیگری از بی اختیاری مدفوع است که نشت بدون اینکه شما از آن اطلاع داشته باشید رخ می‌دهد. در این شرایط ممکن است شما اصلا متوجه نشوید که راست روده شما پر است.
بی اختیاری مدفوع چقدر شایع است؟
به سختی می‌توان تعداد افراد مبتلا به بی اختیاری مدفوع را تخمین زد و دلیل اصلی این است که بیماران معمولا مشکل خود را پنهان می‌کنند. لذا شدت این بیماری در مردم بین 1.5 الی 18 درصد متغیر است. طبق آماری که در آمریکا بررسی شده، 2.2 درصد از مردم علائم بی اختیاری داشته‌اند که 30 درصد از این آمار متعلق به افراد بالای 65 سال و در زنان دوبرابر مردان بوده است.
اهمیت قضیه در این است که این وضعیت از آنچه انتظار میرفت حادتر می‌باشد. بیمار نباید احساس تنهایی کند و از درمیان گذاشتن مشکل با اطرافیان یا پزشک بترسند. درمان بی اختیاری مدفوع کیفیت زندگی را به مراتب بهبود میبخشد.
چه کسانی در معرض بی اختیاری مدفوع هستند؟
عوامل خطر برای ابتلا بی اختیاری مدفوع به شرح زیر می‌باشند:
جنسیت: این مشکل در زنان تقریبا دوبرابر مردان است، چون عضله‌های اسفنکتر مقعد هنگام زایمان معمولا آسیب می‌بینند. این آسیب می‌تواند بصورت پاره شدن عضله اسفنکتریا آسیب دیدن عصب‌های پودندال (کنترل کننده عضلات مقعد) باشد.
اسهال یا یبوست مکرر: این شرایط باعث ضعیف شدن ماهیچه های راست روده و مقعد می شود. هنگامی که این عضلات ضعیف می شوند، توانایی نگه داشتن مدفوع در بدن نیز ضعیف می شود.
سن بالا: این مشکل در افراد مسن بیشتر دیده میشود. عملکرد مقعد با گذشت زمان تضعیف و در اشخاص مسن باعث بی اختیاری میشود. در ضمن بیماری های عصبی در این گروه سنی عمومی تر است.
بیماری‌های کلی: این مشکل در منزل سالمندان و بیمارستان که بیمار کم تحرک است و یا رفتن به توالت برایش مقدور نیست.